19/8/14

Thơ Ngũ Ngôn - Bát Cú Đường Luật


Đây là thể thơ 5 chữ (Ngũ Ngôn), cùng với những Niêm và Luật đỡ rắc rối hơn 7 chữ (Thất Ngôn), nhưng làm thơ 5 chữ thì khó bỏ bu. Nói chung thơ mà thơ có chữ Đường Luật thì cọi như cầm chắc cái khó, cái rắc rối rồi. Nhưng những việc của tiền nhân đời xưa, không ít thì nhiều đều là có ích cả. 

Ta trở lại vấn đề là thơ Đường Luật thấy rắc rối, nhưng những điều rắc rối ấy lại đươc người xưa đặt ra để khiến người viết đừng đừng dài dòng quá. Để thứ nhất là không tốn giấy, vì ngày xưa giấy đắt lắm. Thứ hai là họ không cho phép làm thơ dài, dai nhách, dài ơi là dài, vừa  bừa bãi báng bổ thơ, bôi bẩn chữ Thánh Hiền, kiểu làm thơ lê thê quá, miên man quá như ngày trước phải học ông nhà thơ Nga CM tên là Maiacopski, với những cầu thơ dai quá vọng cổ như thế này :

"Đoàn quân vẫn lầm lũi băng rừng, băng suối, băng sông vượt gió tuyết bão bùng để tiến về phía quân Bạch Vệ đang hờm súng chờ..."

Nhưng nếu không rành luật, không thấu hiểu luật thì nên đi học luật thơ, chứ đừng làm thơ phá luật, sai luật hoặc không theo luật. Nhất là những câu thơ tự do, ít ngôn từ...Vì đó là cách làm thơ rất, rất khó chỉ dành cho người giỏi đã đến mức tung hứng từng con chữ.

Nhưng tốt nhất thì có đường đi lối lại rồi thì  cứ việc theo luật giao thông mà phơi phới đi thôi. Vừa nhanh lại vừa không bị tai nạn giao thông. Thể thơ đã có sẵn Tứ Tuyệt, Ngũ Ngôn, Thất Ngôn, Bát Ngôn, Lục Bát, Song Thất Lục Bát...cùng các quy tắc tuy rắc rối nhưng nếu chịu ngâm cứu thì học cũng nhanh như chớp. 

Trở lại giới thiệu về luật thơ thì hãy nhớ rằng thơ có luật thì ta sẽ làm thơ đúng luật nhanh hơn, thơ sẽ hay hơn làm thơ không đúng luật chứ. Có nhiều bạn làm thơ nhưng lại chê học thơ xưa thì xưa, sẽ cổ lỗ chăng ? Cho rằng giờ này làm thơ mà cứ Niêm, với Đối, với Luật... rồi lại điển tích xưa, chuyện Tàu tuồng cũ...v..v..thì chán ngấy lắm.

Nếu không chịu học luật lệ thơ xưa thì làm sao có thể một ngày nào đó trở thành một nhà thơ được mọi người trân trọng vì có những bài thơ hay được. Hãy nhớ rằng hầu hết, nếu không nói tất cả những bài  thơ hay và nổi tiếng của tiền bối thì đều là thơ đúng luật. Còn nếu có muốn phá cách thì cũng phải phá cách đúng luật. Phong trào thơ mới của những năm 30 -40 của thế kỷ trước vẫn dựa vào cái gốc thơ xưa.  

Ta không thể nói vì ta không đi đua xe đánh võng ngoài đường thì ta không cần học về luật giao thông được. Vì ta vẫn phải đi ra ngoài đường, và vì vậy vẫn phải học luật giao thông.  Và trên tinh thần đó MTA sẽ lần lượt giới thiệu, và có giản lược đi cho ngắn gọn một số luật thể thơ thông dụng như Thất Ngôn, Ngũ Ngôn, Tứ Tuyệt....của các tác giả là những nhà chuyên môn đáng kính trọng trong những thể thơ trên và lần lượt giới thiệu...
MTA



Thơ Ngũ Ngôn - Bát Cú Đường Luật

Thơ Ngũ Ngôn Bát Cú Đường Luật là bài thơ gồm 8 câu, mỗi câu 5 chữ được làm theo luật thơ Đường Luật, cho nên còn gọi là Thơ Ngũ Ngôn Luật (Ngũ Ngôn Luật Thi). 

Thơ Ngũ Ngôn Bát Cú Đường Luật giống như Thơ Thất Ngôn Bát Cú Đường Luật nhưng mỗi câu đều bỏ đi hai tiếng đầu câu, chỉ còn lại năm tiếng sau cùng. 

Về Niêm Luật Vần Đối thì vẫn y như Thơ Thất Ngôn Bát Cú Đường Luật, sẽ giới thiệu trong kỳ sau.

Sau đây là bảng luật thơ: 


1. LUẬT TRẮC VẦN BẰNG: 


T - T - T - B - B (vần) 

B - B - T - T - B (vần) 

B - B - B - T - T (đối câu 4) 

T - T - T - B - B (vần) (đối câu 3) 

T - T - B - B - T (đối câu 6) 

B - B - T - T- B (vần) (đối câu 5) 

B - B - B - T - T 

T - T - T - B - B (vần) 


Bài thơ thí dụ để minh họa: 


DỞ DANG 


Tí tách giọt mưa rơi 

Lòng thương nhớ một người 

Niềm đau hoài chẳng cạn 

Nỗi khỗ mãi không vơi 

Lá úa bay đầy ngõ 

Hoa tàn rụng khắp nơi 

Tình đôi ta cách trở 

Trọn kiếp dở dang rồi 


Hoàng Thứ Lang


2. LUẬT BẰNG VẦN BẰNG: 


B - B - T - T - B (vần) 

T - T - T - B - B (vần) 

T - T - B - B - T (đối câu 4) 

B - B - T - T - B (vần) (đối câu 3) 

B - B - B - T - T (đối câu 6) 

T - T - T - B - B (vần) (đối câu 5) 

T - T - B - B - T 

B - B - T - T - B (vần) 


Bài thơ thí dụ để minh họa: 


LỠ LÀNG 


Tình ta đã úa mầu 

Vĩnh viễn phải xa nhau 

Kẻ lấp hờn ngăn tủi 

Người ôm thảm ấp sầu 

Bồi hồi sa ngấn lệ 

Thổn thức nhỏ dòng châu 

Đã lỡ làng duyên nợ 

Lìa tan mộng ước đầu 


Hoàng Thứ Lang.

Không có nhận xét nào: